Ιστορική Διαδρομή

Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (εφεξής ‘ΤΧΣ’ ή ‘το Ταμείο’) συστάθηκε την 21/07/2010 με τον ιδρυτικό Νόμο 3864/2010 ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και δεν ανήκει στο δημόσιο τομέα, ούτε στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Διαθέτει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, λειτουργεί αποκλειστικά υπό τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και διέπεται από τις διατάξεις του ιδρυτικού νόμου όπως ισχύει. Συμπληρωματικά εφαρμόζονται οι διατάξεις του εταιρικού Νόμου 4548/2018, όπως εκάστοτε ισχύει, εφόσον δεν είναι αντίθετες προς τις διατάξεις και τους στόχους του ιδρυτικού νόμου του Ταμείου. Ο αμιγώς ιδιωτικός χαρακτήρας του Ταμείου δεν αναιρείται ούτε από την κάλυψη του συνόλου του κεφαλαίου του από το Ελληνικό Δημόσιο, ούτε από την έκδοση των προβλεπόμενων αποφάσεων του Υπουργού Οικονομικών. Mε βάση το Νόμο 4389/2016, το ΤΧΣ είναι άμεση θυγατρική της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας («ΕΕΣΥΠ»), παρόλο αυτά η διοικητική αυτονομία και η ανεξαρτησία του ΤΧΣ δεν επηρεάζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 4389/2016 και για αυτό το λόγο το Ταμείο δεν ενοποιείται στις Οικονομικές Καταστάσεις της ΕΕΣΥΠ. Το Ταμείο ενεργεί σε συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις που απορρέουν από την Κύρια Σύμβαση Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης (Master Financial Assistance Facility Agreement)  που υπογράφηκε την 15/03/2012 και τη Σύμβαση Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης που υπεγράφη την 19/08/2015.

Σύμφωνα με το Νόμο 4941/2022, η διάρκεια του Ταμείου παρατάθηκε έως την 31/12/2025.  Σύμφωνα με τον νόμο του ΤΧΣ όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, σκοπός του Ταμείου είναι (α) η συνεισφορά στη διατήρηση της σταθερότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, προς χάριν του δημοσίου συμφέροντος και (β) η αποτελεσματική διάθεση των μετοχών ή άλλων χρηματοπιστωτικών μέσων που κατέχει σε πιστωτικά ιδρύματα, η οποία συντελείται βάσει στρατηγικής αποεπένδυσης με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα οριστικής και πλήρους υλοποίησης, ο οποίος προσδιορίζεται κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 8, και κατ’ αρχήν δεν εκτείνεται πέραν της λήξεως της λειτουργίας του Ταμείου. Το ΤΧΣ ασκεί τα δικαιώματα του μετόχου που απορρέουν από τη συμμετοχή του στα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν λάβει κεφαλαιακή ενίσχυση, σε συμμόρφωση με τους κανόνες που υπηρετούν τη χρηστή διαχείριση της περιουσίας του Ταμείου και με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί κρατικών ενισχύσεων και ανταγωνισμού.

Συνεισφορά ΤΧΣ στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα

Από την ίδρυσή του έως σήμερα, το ΤΧΣ έχει υποστηρίξει ενεργά τη σταθερότητα του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, μέσω μιας σειράς δράσεων και πρωτοβουλιών, οι σημαντικότερες των οποίων είναι οι εξής:

• Ενίσχυση των κεφαλαίων των τραπεζών με €46 δις από το 2011, ως μέρος του προγράμματος οικονομικής στήριξης της Ελλάδας από τους θεσμούς, θωρακίζοντας το τραπεζικό σύστημα και τις καταθέσεις την περίοδο της κρίσης και συμβάλλοντας έως σήμερα στη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την επαρκή μόχλευση για την υποστήριξη της οικονομίας
• Για πρώτη φορά, το 2021, το ΤΧΣ δρα ως στρατηγικός εταίρος και ενεργός μέτοχος των τραπεζών, συμμετέχοντας με €395 εκ στις αυξήσεις κεφαλαίων της Τράπεζας Πειραιώς και της Alpha Bank. Στην περίπτωση της Τράπεζας Πειραιώς, μάλιστα, η αύξηση είναι μία από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές συναλλαγές μέσω κεφαλαιαγοράς από το 2017 και η μεγαλύτερη στην Ελλάδα από το 2015. Στην περίπτωση της Alpha Bank, η αύξηση αποτελεί την πρώτη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου αναπτυξιακού χαρακτήρα στην Ελλάδα από το 2011
• Το 2021 σηματοδότησε επίσης την πρώτη φορά όπου του ΤΧΣ συμμετείχε σε μη συστημική τράπεζα, την Τράπεζα Αττικής
• Πέραν από την κεφαλαιακή στήριξη των τραπεζών, το Ταμείο έχει συμβάλει ενεργά στη μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων μέσα από πέντε βασικούς άξονες:
  • Πρώτον, με την πρωτοβουλία για την δημιουργία του προσχεδίου της λύσης ‘Ηρακλή’, που υλοποιήθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών και συνέβαλε στη μείωση των κόκκινων δανείων κατά σχεδόν 90% και στην εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών
  • Δεύτερον, μέσω της μελέτης για τον εντοπισμό των εμποδίων στην ανάπτυξη μιας δυναμικής αγοράς Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων στην Ελλάδα
  • Τρίτον, μέσω της πρότασης για την δημιουργία ενός σχεδίου δράσης για την ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ των τραπεζών αναφορικά με την επιτάχυνση των αναδιαρθρώσεων μεγάλων εταιρικών Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων
  • Τέταρτον, με την ενδυνάμωση του πλαισίου και της κουλτούρας διαχείρισης κινδύνων, καθώς και την ενδυνάμωση του ρόλου και των αρμοδιοτήτων του Επικεφαλής Διαχείρισης Κινδύνων
  • Πέμπτον, μέσω της προετοιμασίας και της παροχής στις ελληνικές συστημικές τράπεζες τριμηνιαίων εκθέσεων αναφορικά με την ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων, παρέχοντας χρήσιμη ανάλυση σχετικά με τους βασικούς παράγοντες απόδοσης και τη συγκριτική αξιολόγηση των τραπεζών
• Το Ταμείο επίσης συνέβαλε στην ενίσχυση του πλαισίου Εταιρικής Διακυβέρνησης, μέσω:
  • Προτάσεων για υιοθέτηση διεθνώς βέλτιστων πρακτικών
  • Σύσταση Επιτροπών Δεοντολογίας σε δύο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες
  • Ενίσχυσης της σύνθεσης και λειτουργίας των Διοικητικών Συμβουλίων των τραπεζών μέσω δημοσίευσης σχετικών κατευθυντήριων γραμμών
• Στο θέμα της αειφόρου ανάπτυξης, το Ταμείο αναγνωρίζει την κλιματική αλλαγή ως συστημικό κίνδυνο μεγάλης σημασίας για τον τραπεζικό κλάδο. Σε αυτά τα πλαίσια, υποστηρίζουμε τις τράπεζες στην αξιολόγηση και εκμετάλλευση ευκαιριών και τη διαχείριση κινδύνων πρωτίστως της κλιματικής αλλαγής
• Έχουμε συνεισφέρει με την σειρά μας στην μεγαλύτερη εξωστρέφεια των τραπεζών, μέσω επαφών με ξένους επενδυτές στα πλαίσια υλοποίησης της Στρατηγικής Αποεπένδυσής μας. Το Ταμείο στοχεύει να πραγματοποιήσει συναλλαγές που θα επιστρέψουν τις συστημικές τράπεζες στον ιδιωτικό τομέα έως το τέλος του 2025, λαμβάνοντας υπόψιν τις συνθήκες της αγοράς  – επιδιώκοντας πάντα το δημόσιο συμφέρον και σε συμμόρφωση με το ισχύον νομικό και κανονιστικό πλαίσιο.

Συνολικά, το ΤΧΣ με τις δράσεις του έχει συμβάλει στον μετασχηματισμό, την ισχυροποίηση και ευημερία του χρηματοπιστωτικού κλάδου και στη δημιουργία αξίας στις τράπεζες.

Στα πλαίσια της Στρατηγικής Αποεπένδυσης, στις 9/10/2023 ολοκληρώθηκε επιτυχώς η πρώτη συναλλαγή μας, όπου το Ταμείο μεταβίβασε με premium το σύνολο της συμμετοχής του στην  Eurobank Ergasias Υπηρεσιών και Συμμετοχών Α.Ε. («Eurobank»), ήτοι την πώληση 52.080.673 κοινών ονομαστικών μετοχών. Η συναλλαγή ολοκληρώθηκε σε συνέχεια της από 22/09/2023 αρχικής δεσμευτικής προσφοράς που έλαβε το ΤΧΣ από την Eurobank, για την απόκτηση των μετοχών μέσω στοχευμένης επαναγοράς και της διενέργειας ανταγωνιστικής διαδικασίας διάθεσης.

• Ένα μήνα αργότερα, στις 13 Νοεμβρίου του 2023, το ΤΧΣ συμφώνησε την πώληση του συνόλου της συμμετοχής του στην Alpha Υπηρεσιών και Συμμετοχών Α.Ε., ήτοι 211.138.299, που αντιστοιχούν σε ποσοστό 8,9781% του καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου και των δικαιωμάτων ψήφου της Alpha, στην UniCredit S.p.A, σύμφωνα με τους όρους του συμφωνητικού αγοραπωλησίας μετοχών που συνήφθη μεταξύ του ΤΧΣ και της UniCredit στις 12 Νοεμβρίου 2023.  Η Συναλλαγή πραγματοποιήθηκε μετά από την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας που εκκίνησε το ΤΧΣ στις 30 Οκτωβρίου 2023, κατόπιν της δεσμευτικής προσφοράς της UniCredit για την απόκτηση των Μετοχών που ελήφθη από το ΤΧΣ την 23η Οκτωβρίου 2023. Η UniCredit αγόρασε το σύνολο των Μετοχών έναντι ποσού €1,39 ανά Μετοχή, που αντιστοιχεί σε αυξημένη τιμή (premium) κατά 9,4% σε σχέση με την ανεπηρέαστη (undisturbed) τιμή κλεισίματος της μετοχής στις 20 Οκτωβρίου 2023, και σε μειωμένη τιμή (discount) κατά 0,4% στην τιμή κλεισίματος της μετοχής στο Χρηματιστήριο Αθηνών στις 10 Νοεμβρίου 2023.
• Στις 12 Νοεμβρίου 2023, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ενέκρινε, μεταξύ άλλων, τη διάθεση συμμετοχής 20% στο μετοχικό κεφάλαιο της Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ, που αντιστοιχεί σε 182.943.031 υφιστάμενες κοινές, ονομαστικές, άυλες, με δικαίωμα ψήφου μετοχές με το δικαίωμα επιλογής αύξησης μεγέθους προσφοράς κατά την απόλυτη κρίση του έως 18.294.303 μετοχές σε τιμή διάθεσης που κυμαίνεται μεταξύ €5,00 και €5,44 ανά προσφερόμενη μετοχή. Οι προσφερόμενες μετοχές διατέθηκαν στην Ελλάδα, μέσω δημόσιας προσφοράς, και εκτός Ελλάδας, μέσω διεθνούς προσφοράς. Η προσφορά ολοκληρώθηκε στις 16.11.2023. Το ΤΧΣ άσκησε πλήρως το δικαίωμα επιλογής αύξησης μεγέθους προσφοράς, επομένως προσφέρθηκαν συνολικά 201.237.334 μετοχές με €5,30 ανά προσφερόμενη μετοχή. Η προσφορά αθροιστικά υπερκαλύφθηκε κατά 8,04 φορές. Τα συνολικά έσοδα του ΤΧΣ που συγκεντρώθηκαν από την προσφορά, πριν αφαιρεθούν τα έξοδα της προσφοράς που βαρύνουν το ΤΧΣ, ανέρχονται σε €1.066.557.870,20.
• Την 10η Νοεμβρίου 2023, κατόπιν της τρίτης ενεργοποίησης του νόμου 4172/2013 για την αναβαλλόμενη πίστωση φόρου (DTC) και σύμφωνα με το άρθρο 27A, το Υπουργείο Οικονομικών μεταβίβασε 4.978.524 κοινές ονομαστικές μετά ψήφου μετοχές στο ΤΧΣ άνευ ανταλλάγματος και το ποσοστό συμμετοχής του Ταμείου στο μετοχικό κεφάλαιο της τράπεζας αυξήθηκε σε 72,54%.